(English further down)

Dag 74, 17 sep: 25.7km, 27 graden, zonnig, met lage bewolking, lekkere temperatuur

Radicofani - Proceno

We lopen, na ontbijt, om 7:45 uur Radicofani uit. De eerste 10km vandaag is het afdalen. Radicofani ligt op een hoogte van 814m, en we moeten afdalen naar 300. Deze afdaling loopt bijna helemaal via de “oude” Via Cassia.

De naam “Via Cassia” komt van een oude Romeinse weg, die Florence verbond met Rome. De huidige weg tussen Florence en Rome is naar deze weg genoemd, al volgt hij niet (helemaal) dezelfde route. De Romeinse weg ging bijv. miet via Siena, terwijl de nieuwe weg dat wel doet. Ongetwijfeld is er toch veel van het traject hetzelfde. Deze nieuwe Via Cassia is officieel de SS 2: de Strada Statale 2 (staatsweg no 2). Het is een tweebaans weg voorzover wij hem tot nu toe gezien hebben, maar, misschien daardoor, erg druk.

En blijkbaar is er dus zo hier en daar ook nog een “ex” Via Cassia, waar ik vermoed een oudere versie van de SS 2 gelopen heeft. Wij lopen dus op deze laatste. Het is een vrij brede, onverharde weg, fijn grint en zand. Her en der komen de kasseien er nog doorheen. Of dat nog resten zijn van de oude Romeinse weg, dat weet ik niet, het zou goed kunnen van niet.

Terwijl we afdalen zitten we, omdat we vrij hoog begonnen, boven de laaghangende bewolking die in het dal hangt. Een erg mooi gezicht.

Als we na 5km terugkijken naar Radicofani, zien we het nog duidelijk liggen.

Van deze kant af is het dorp zelf goed te zien. Net als de rots waarop het kasteel staat. Interssant om te bedenken dat dit een vulkaan is geweest.

We blijven dit zien gedurende onze hele wandeling vandaag. Zelfs vanaf het balkon van onze accommodatie kunnen we de rots en zijn toren nog duidelijk zien. Zelfs na 25km wandelen!

Na 10km gaan we van de oude Via Cassia af. De officiële route gaat vanaf daar 10km verder over de nieuwe Via Cassia. Maar er is ook een langere variant die wat meer over de heuvels gaat. Die hebben wij gekozen. Omdat het langer is lopen we niet naar hetzelfde eindpunt. Maar we stoppen wat eerder hier in Proceno.

We komen langs een plek waar een rustpunt gemaakt is (tafel, bank en water) en daar staat ook het volgende bord:

Het vertelt hoe in 1505 paus Julius II aan kanunnik Peter von Sertenstein de opdracht had gegeven om 200 Zwitserse soldaten naar Rome te leiden met hun kapitein Kaspar von Silenen om de pauselijke paleizen te beschermen. Op 22 januari 1506 kwamen ze Rome binnen en werden ze gezegend door de Paus op het St-Pietersplein. Ze begonnen nog dezelfde dag aan hun taak. En zo is de Zwitserse garde geboren.

Op 7 april 2006 begon een groep aan een mars van 723 km ter ere van de 500e verjaardag hiervan en ze bereikten Rome op 4 mei, 27 dagen later. Ze liepen voor een groot deel over de Via Francigena. Het punt waar wij ons rustpunt hadden was op 27 april, de 21e dag, na 581km.

Na ongeveer 15 km verlaten we ook Toscane en komen we in de Lazio regio. Misschien herinner je je nog de “poort” voor de ingang van Toscane op de Passo Della Cisa, dag 56. Er is hier ook een poort voor Lazio, al komen we die pas tegen als we al een tijdje in Lazio zijn.

Als we aankomen in Proceno, is het ongeveer 13:30uur. We kunnen officieel pas om 16 uur de accommodatie in. Maar tegenover het hostel is een café/restaurant en de eigenaresse zit buiten, het is zeer rustig. Ze belt onze gastheer en die komt even later aanrijden om ons binnen te laten; erg aardig.

Het hostel is het oude Palazzo (= paleis) Sforza. Een enorme villa gebouwd door de familie Sforzain de 15e eeuw. Het is intussen aan het dorp geschonken. Een klein stukje is als hostel ingericht. Er is een kamer met 4 bedden.

Proceno ligt weer op een rotsige heuvel. Met steile wanden, op een hoogte van 400m. Het dorp bestaat zo ongeveer uit 2 parallelle straten. Vanaf het terras van het palazzo hebben we, afgezien van nog steeds Radicofani, een aardig uitzicht op het dorp zelf. Met de kerk uit de 13e eeuw en het kasteel uit het eind van de 11e eeuw. Het kasteel is sindsdien sterk gerenoveerd en is nu in privé eigendom. Voor wat meer foto’s van Proceno zie het foto-album.

We zijn erg blij dat we dit alternatief gekozen hebben. Het waren onderweg erg mooie uitzichten, het is een leuk dorp waar we zijn en het is heel rustig, met maar een enkele toerist.

Dag 75, 18 sep: 17.0km, 25 graden, zonnig, lekkere temperatuur

Proceno - San Lorenzo Nuovo

Het is een vrij korte wandeling vandaag. Het café tegenover het hostel gaat officieel pas om half 8 open, maar met onze korte dag is dus niet echt een probleem. We waren vannacht maar met zijn tweeën in het hostel en slapen lekker. We zijn wel te vroeg wakker, maar het hostel is toch al open om 7:20 uur en zo zijn we om 7:45 uur op pad.

We dalen steil af in het begin, van de heuvel waar Proceno op ligt en dan nog verder richting Aquapendente. Het loopt lekker. Een paar kilometer voor Aquapendente mogen we weer klimmen, want Aquapendente ligt op 420m hoogte, vergelijkbaar met Proceno. Aquapendente is het normale eindpunt voor de etappe van gisteren, vanaf Radicofani.

De stad wordt voor het eerst genoemd in een document uit de 9e eeuw. De naam “Aquapendente” komt voor het eerst voor een document van 964. Het betekent “hangend water” en is gerelateerd aan een aantal kleiner watervallen die de rivier de Paglia in stromen in dit gebied.

Aquapendente als stad valt ons een beetje tegen. Het ademt niet erg de sfeer van een oude stad zoals we dat intussen gewend zijn. Het was voor de oude Via Francigena een belangrijk punt met een groot “ziekenhuis”. En er is nog steeds een regionaal ziekenhuis. Tegenover het ziekenhuis is de kerk van “San Francesco en het Ziekenhuis”.

In de kerk staat een mooie reeks houten beelden van de 11 apostelen (zonder Judas) en Paulus.

Als we de stad verlaten moeten we nog 10.5 km met een langzame stijging van 100m. Dit deel van het pad vandaag doet me erg denken aan noord Frankrijk. Met licht rollende heuvels met akkers. De boeren zijn druk bezig op het land. Er wordt gepoogd, geëgaliseerd, en zelfs geoogst: zonnebloemen. Maar voor ons pelgrims is het een beetje saai.

Rond half 1 lopen we San Lorenzo Nuovo binnen. Er is hier geen pelgrims hostel. We hebben een pelgrims vriendelijke B&B geboekt.

San Lorenzo lag al op de Romeinse Via Cassia en ligt nog steeds op de nieuwe Via Cassia. Het ligt in het gebied van het vulkaanmeer van Bolsena, waar we morgen komen, en ik dan meer over zal vertellen. Zoals de naam al zegt, is San Lorenzo Nuovo het “nieuwe” San Lorenzo. Het oude San Lorenzo lag dichter bij het meer, en lager. Dat gebied was niet erg gezond, het was moerassig en er waren veel muggen en malaria. Tegenwoordig is het allemaal landbouwgrond. Op 3 juni 1772 gaf Paus Clement XIV opdracht aan architect Francesco Navone om een nieuwe “ideale” stad te ontwerpen volgens de beste kennis van die tijd, op een plek hoger in de heuvels. Het nieuwe San Lorenzo ligt op de rand van de caldeira die hoort bij de vulkaan van het meer van Bolsena. Het hele oude San Lorenzo is toen verplaatst naar het nieuwe. En zelfs de Via Cassia werd omgeleid zodat ze nu door het nieuwe San Lorenzo liep in plaats van het oude.

Als we na de lunch het dorp in lopen, zien we het meer liggen.

Het lijkt dicht bij en dat is het ook wel. Morgen is het maar ruim 12 kilometer. Dat is wel lekker, want ons lichaam begint moe te worden en kan de rustdag wel gebruiken die we in Bolsena gepland hebben. We zullen dan 9 dagen achter elkaar gelopen hebben.

/ English /

Day 74, Sep 17: 25.7km, 27 degrees, sunny, with low clouds, nice temperature

Radicofani - Proceno

We walk, after breakfast, out of Radicofani at 7:45am. The first 10km today is downhill. Radicofani is at an altitude of 814m, and we have to descend to 300. This descent is almost entirely via the "old" Via Cassia.

The name "Via Cassia" comes from an ancient Roman road, which connected Florence to Rome. The current road between Florence and Rome is named after this road, although it does not follow (entirely) the same route. For instance, the Roman road did not go via Siena, while the new road does. No doubt much of the route is the same anyway. This new Via Cassia is officially the SS 2: the Strada Statale 2 (state road no 2). It is a two-lane road as far as we have seen it so far, but, perhaps because of this, very busy.

And so apparently there is also an "ex" Via Cassia here and there, where I suspect an older version of the SS 2 ran. We walk on the ex Via Cassia. It is a fairly wide, unpaved road, fine gravel and sand. Here and there the cobblestones still come through. Whether these are remnants of the old Roman road, I don't know, it could well be that they are not.

As we descend, because we started quite high, we are above the low-hanging clouds in the valley. A very pretty sight.

Looking back towards Radicofani after 5km, we can still see it clearly.

From this side, the village itself is easy to see. As is the rock on which the castle stands. Interesting to think that this was a volcano.

We keep seeing this throughout our walk today. Even from the balcony of our accommodation, we can still clearly see the rock and its tower. Even after 25km of walking!

After 10km, we turn off the old Via Cassia. The official route continues from there for 10km on the new Via Cassia. But there is also a longer variant that goes a bit more over the hills. We chose that one. Because it's longer we don't walk to the same end point. But we stop a bit earlier here in Proceno.

We pass a place where a resting place has been made (table, bench and water) and there is also the following sign:

It tells how in 1505 Pope Julius II had ordered Canon Peter von Sertenstein to lead 200 Swiss soldiers to Rome with their captain Kaspar von Silenen to protect the papal palaces. On 22 January 1506, they entered Rome and were blessed by the Pope in St Peter's Square. They began their task the same day. And so the Swiss Guard was born.

On 7 April 2006, a group began a 723-km march in honour of its 500th anniversary and they reached Rome on 4 May, 27 days later. They walked largely along the Via Francigena. The point where we had our rest point was on 27 April, the 21st day, after 581km.

After about 15km, we also left Tuscany and entered the Lazio region. You might remember the "gate" for the entrance to Tuscany on the Passo Della Cisa, day 56. There is also a gate for Lazio here, although we don't encounter it until we have been in Lazio for a while.

When we arrive in Proceno, it is about 1:30pm. We can officially only get into the accommodation at 4pm. But opposite the hostel is a café/restaurant and the owner is sitting outside, it is very quiet. She calls our host and he arrives a little later to let us in; very nice.

The hostel is the old Palazzo (= palace) Sforza, a huge villa built by the Sforza family in the 15th century. It has since been donated to the village. A small part has been converted into a hostel. There is a room with 4 beds.

Proceno is again on a rocky hill. With steep sides, at an altitude of 400m. The village pretty much consists of 2 parallel streets. From the balcony of the palazzo, apart from still Radicofani, we have a nice view of the village itself. With its 13th-century church and late-11th-century castle. The castle has since been greatly renovated and is now privately owned. For some more photos of Proceno, see the photo album.

We are very glad we chose this alternative. There were very nice views along the way, it is a nice village where we are and it is very quiet, with only the occasional tourist.

Day 75, 18 Sep: 17.0km, 25 degrees, sunny, nice temperature

Proceno - San Lorenzo Nuovo

It's a fairly short walk today. The café opposite the hostel doesn't officially open until 7.30am, but with our short day that's not really a problem. There were only two of us in the hostel last night and we sleep well. We do wake up too early, but the hostel opens at 7:20 anyway and so we are on the road by 7:45.

We descend steeply at the beginning, from the hill on which Proceno is situated and then even further towards Aquapendente. It is a nice walk. A few kilometres before Aquapendente we get to climb again, as Aquapendente is at an altitude of 420m, similar to Proceno. Aquapendente is the normal terminus for yesterday's stage from Radicofani.

The town is first mentioned in a document from the 9th century. The name "Aquapendente" first appears in a document of 964. It means "hanging water" and is related to a number of smaller waterfalls flowing into the Paglia River in this area.

Aquapendente as a town disappoints us a little. It does not breathe very much the atmosphere of an old town as we are used to by now. For the old Via Francigena, it was an important point with a large "hospital". And there is still a regional hospital there. Opposite the hospital is the church of "San Francesco and the Hospital".

Inside the church is a beautiful set of wooden statues of the 11 apostles (without Judas) and Paul.

Leaving the town, we still have 10.5km to go with a slow ascent of 100m in total. This part of the trail today reminds me very much of northern France. With slightly rolling hills with fields. Farmers are busy in the fields. There is tilling, levelling, and even harvesting: sunflowers. But for us pilgrims, it's a bit dull.

Around half past one, we walk into San Lorenzo Nuovo. There is no pilgrims' hostel here. We booked a room at a pilgrim-friendly B&B.

San Lorenzo was already on the Roman Via Cassia and is still on the new Via Cassia. It is in the area of the volcanic lake of Bolsena, which we will visit tomorrow, and of which I will tell more about then. As the name suggests, San Lorenzo Nuovo is the "new" San Lorenzo. The old San Lorenzo was closer to the lake, and lower. That area was not very healthy, it was swampy and there were many mosquitoes and malaria. Nowadays it is all agricultural. On 3 June 1772, Pope Clement XIV commissioned architect Francesco Navone to design a new "ideal" city according to the best knowledge of the time, in a place higher up in the hills. The new San Lorenzo lies on the edge of the caldeira belonging to the volcano of Lake Bolsena. The entire old San Lorenzo was then moved to the new one. And even the Via Cassia was rerouted so that it ran through the new San Lorenzo instead of the old one.

Walking into the village after lunch, we see the lake.

It seems close and it is. Tomorrow it is only just over 12 kilometres. Which is nice, because our bodies are starting to get tired and can use the rest day we have planned in Bolsena. We will then have walked 9 days in a row.